«Σαν Γερμανός ντράπηκα για τις δηλώσεις του προέδρου μας στην Ελλάδα»

ΦΡΑΝΚ ΝΤΕΠΕ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης.


Ο Γερμανός διανοητής μιλά για την κυριαρχία των χρηματοπιστωτικών ελίτ στην κοινωνική ζωή και στην επιρροή που ασκούν στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων, ενώ, ταυτόχρονα, υπογραμμίζει τη γενικευμένη τάση προς τον πολιτικό αυταρχισμό. Παράλληλα, εκφράζει τη δυσφορία του για την άρνηση του γερμανικού κράτους να αποζημιώσει την Ελλάδα για τις καταστροφές στη διάρκεια της Κατοχής και μιλά με σκληρά λόγια για τον πρόεδρο της Γερμανίας, Γ. Γκάουκ.
ΦΡΑΝΚ ΝΤΕΠΕ
«Οι γερμανικές ελίτ θέλουν ρόλο Ευρωπαίου ηγεμόνα. Η λιτότητα ενισχύει την τάση προς τον πολιτικό αυταρχισμό

«Πίσω από την πρόσοψη των δημοκρατικών θεσμών οι οικονομικές και χρηματιστικές ελίτ παρεμβαίνουν ευθέως στη διαδικασία λήψης των πολιτικών αποφάσεων

Συνέντευξη στον Τάσο Τσακίρογλου

• Σε μια περίοδο κατά την οποία η βαθιά οικονομική κρίση απονομιμοποιεί τον νεοφιλελευθερισμό, η τάση προς έναν «αυταρχικό καπιταλισμό», όπως λέτε, ενισχύεται, με στόχο την προστασία του μοντέλου της «οικονομίας της αγοράς», η οποία κυριαρχείται από τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Υπάρχει έξοδος απ’ αυτή την κατάσταση;

Η τάση προς τον «Αυταρχικό Καπιταλισμό» (τίτλος του βιβλίου μου που κυκλοφόρησε πέρσι) πήρε ώθηση από τον παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό, ο οποίος ήταν μια απάντηση στην οικονομική και πολιτική κρίση της δεκαετίας του 1970. Εχει πρωτίστως τις ρίζες του στην πολιτική του νεοφιλελευθερισμού, η οποία -στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα, με επικεφαλής την «Αμερικανική Αυτοκρατορία»- «απελευθέρωσε» τις αγορές τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

• Ποιες είναι οι συνέπειες στο εσωτερικό των κοινωνιών;

Η κοινωνική πόλωση, το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες διευρύνεται. Ως συνέπεια βιώνουμε μια κρίση αντιπροσώπευσης: η «μετα-δημοκρατία» (Κ. Κράουτς) σημαίνει ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί λειτουργούν τυπικά. Η πολιτική συμμετοχή στις εκλογές και οι πολιτικές δραστηριότητες, κυρίως μεταξύ των χαμηλών τάξεων και των φτωχών, περιορίζονται δραματικά, ενώ η εικόνα της τάξης των πολιτικών πλήττεται από τη διαφθορά και τη νοοτροπία της εξυπηρέτησης ιδίων συμφερόντων. Πίσω από την πρόσοψη των δημοκρατικών θεσμών οι οικονομικές και χρηματιστικές ελίτ παρεμβαίνουν ευθέως στη διαδικασία λήψης των πολιτικών αποφάσεων. Στον βαθμό που η κρίση του 2008 και οι πολιτικές λιτότητας εντός της Ε.Ε –και κυρίως στις χώρες του Νότου– εντείνονται, αυτή η τάση προς τον αυταρχικό καπιταλισμό, και πλέον προς τον πολιτικό αυταρχισμό, ενισχύεται και απαιτεί μια νέα ποιότητα: αγνοεί την εθνική κυριαρχία, τα συνταγματικά δικαιώματα και τους δημοκρατικούς θεσμούς (τα Κοινοβούλια) στις χώρες που βρίσκονται υπό την κυριαρχία της τρόικας.

• Πώς εκδηλώνεται αυτός ο αυταρχισμός;

Οι κρατικοί εκτελεστικοί μηχανισμοί (ιδιαίτερα οι μυστικές υπηρεσίες), χάρη και στις νέες τεχνολογίες της πληροφορίας, έχουν επεκτείνει τον έλεγχό τους πάνω στον πληθυσμό και έχουν τελειοποιήσει τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους για τη χρήση βίας. Οι διαδηλώσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με αστυνομικές δυνάμεις οπλισμένες σαν μονάδες εμφυλίου πολέμου. Η έξοδος απ’ αυτή την κατάσταση μπορεί να βρεθεί στο τέλος με τη διαμόρφωση ενός αστερισμού δυνάμεων, ο οποίος θα διευρυνθεί με την ένταση της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, αλλά και από τους λαϊκούς αγώνες για ένα πολιτικό πρόγραμμα εναλλακτικών λύσεων. Αυτές οι εναλλακτικές αναφέρονται κατά πρώτον στον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού τομέα, στην ανοικοδόμηση ενός ισχυρού δημόσιου τομέα εντός της οικονομίας, στην αναδιανομή του πλούτου προς όφελος των εργαζομένων, στη μεταρρύθμιση των διεθνών θεσμών (ΔΝΤ, Ε.Ε. κ.λπ.), αλλά και στη μετατόπιση του κέντρου βάρους από την οικονομική ανάπτυξη μέσω της χρηματοπιστωτικής και βιομηχανικής μεγέθυνσης στη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία της φύσης και, τελικά, στη διεύρυνση της δημοκρατικής αυτοδιαχείρισης μέσα στην κοινωνία. Εάν η οικονομική κρίση συνεχιστεί, οι θεσμοί της τυπικής δημοκρατίας θα χάσουν και άλλο μέρος από την υποστήριξη του πληθυσμού και οι λαϊκοί αγώνες θα πυροδοτήσουν πιο ριζοσπαστικές εναλλακτικές, οι οποίες θα αφορούν την κρατική εξουσία, αλλά και τα δικαιώματα ιδιοκτησίας των καπιταλιστών, όπως, επίσης, και την αποδοχή της Ε.Ε.

• Ποια είναι η σημασία της υποψηφιότητας του Αλέξη Τσίπρα για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκ μέρους του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς;

Ο Τσίπρας είναι μια καλή υποψηφιότητα, η οποία καταδεικνύει την αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Αριστεράς προς τον ΣΥΡΙΖΑ και τον ελληνικό λαό. Την ίδια στιγμή ενισχύει τη συνεργασία στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, αλλά και την παρουσία του κόμματος στο Ευρωκοινοβούλιο.

• Ο καπιταλισμός έχει αποδείξει ιστορικά την ικανότητά του να προσαρμόζεται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες. Πώς μπορούν οι λαοί να προαγάγουν την αλληλεγγύη και να αντισταθούν στο ανταγωνιστικό και ατομικιστικό πνεύμα του συστήματος;

Ετσι είναι. Ακόμα και στην κρίση μετά το 2008 η πλειονότητα των ανθρώπων δεν στράφηκε στον αριστερό αντικαπιταλισμό, αλλά περισσότερο στα δεξιά, ή ακόμα και νεοφασιστικά, κόμματα. Εξακολουθεί να υπάρχει ένας ισχυρός συντηρητικός προσανατολισμός, ακόμα και μέσα στους εργαζομένους, οι οποίοι φοβούνται ότι θα εκπέσουν κοινωνικά μέσω της ανεργίας, της φτώχειας, της επισφαλούς εργασίας κ.λπ. Ωστόσο, ο καπιταλισμός δεν μπορεί να λύσει τις βασικές του αντιφάσεις, οι οποίες συνδέονται με την παραγωγή κέρδους, τον ανταγωνισμό και την εκμετάλλευση των εργαζόμενων τάξεων. Από το 2011 σε πολλά μέρη του κόσμου μαζικές διαδηλώσεις, κυρίως νέων ανθρώπων, όχι μόνο αμφισβήτησαν τα αυταρχικά πολιτικά καθεστώτα, αλλά ανέπτυξαν αυστηρή κριτική στις οικονομικές και κοινωνικές αντιφάσεις του καπιταλισμού. Είναι μέσα και μέσω αυτών των νέων κινημάτων -τα οποία δεν αποφεύγουν και τα πισωγυρίσματα- που αναγεννώνται ένα νέο πνεύμα αλληλεγγύης και η πεποίθηση ότι μια εναλλακτική είναι δυνατή.

• Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ελλάδα ο Γερμανός πρόεδρος, Γ. Γκάουκ, αναγνώρισε το «ηθικό χρέος» της Γερμανίας για τις δολοφονίες Ελλήνων αμάχων από τους ναζί κατακτητές, αλλά απέρριψε το ενδεχόμενο πολεμικών αποζημιώσεων γι’ αυτά τα εγκλήματα. Θεωρείτε τις ελληνικές αξιώσεις δικαιολογημένες;

Ο κ. Γκάουκ είναι ένας χριστιανο-συντηρητικός, ακραία αντισοσιαλιστής ιδεολόγος. Ως ένας πρώην προτεστάντης πάστορας στην πρώην Ανατολική Γερμανία, διακηρύσσει την ελευθερία (στο πνεύμα του Τζορτζ Μπους), αποκηρύσσει την κριτική στον καπιταλισμό και στην οικονομία της αγοράς και αποτελεί τον κήρυκα της νέας αντίληψης για τη γερμανική εξωτερική πολιτική που εκπονήθηκε φέτος, με τη νέα κυβέρνηση του Βερολίνου: η Γερμανία, ως το πιο ισχυρό οικονομικά μέλος της Ε.Ε., πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την ευρωπαϊκή και διεθνή πολιτική, περιλαμβανομένης και της μεγαλύτερης συμμετοχής της σε στρατιωτικές επεμβάσεις της «ελεύθερης Δύσης» σε όλο τον κόσμο, προστατεύοντας μια παγκόσμια αγορά, η οποία είναι αναγκαία και καλή για τη γερμανική οικονομία. Το να αναγνωρίζει την «ηθική ενοχή» της Γερμανίας για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τους Γερμανούς στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εις βάρος του ελληνικού λαού,είναι κάτι εύκολο για τον ίδιο και τις γερμανικές ελίτ, οι οποίες δεν επιθυμούν να επαναλάβουν τις αξιώσεις τους για παγκόσμια ισχύ κατά τη διάρκεια των δύο παγκόσμιων πολέμων. Προκειμένου να εκπληρώσουν τον νέο τους ρόλο ως Ευρωπαίου ηγεμόνα, θέλουν να βγουν από την Ιστορία. Δεν θέλουν να τους υπενθυμίζουν τα προηγούμενα εγκλήματα του γερμανικού ιμπεριαλισμού.

• Οι Γερμανοί, και ιδίως οι νέοι, γνωρίζουν τι έγινε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Κατοχής;

Πολλοί Γερμανοί και, όπως λέτε, κυρίως νέοι, δεν γνωρίζουν και πολλά για την ιστορία του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Σήμερα, η επιδίωξη για γερμανική κυριαρχία είναι κυρίως «ήπια», βασιζόμενη στη δύναμη της οικονομίας και της αγοράς και όχι στα γερμανικά τεθωρακισμένα που εισβάλλουν στα Βαλκάνια. Αυτό θα ήταν απολύτως παράλογο! Ωστόσο, ο πρόεδρος Γκάουκ επαναλαμβάνει τη «νομική θέση» της γερμανικής κυβέρνησης, ότι δεν είναι υποχρεωμένοι και πρόθυμοι να απαντήσουν θετικά στα ιταλικά και ελληνικά αιτήματα για επανορθώσεις. Φυσικά, αυτή θα ήταν μια ηθικά αξιοσέβαστη στάση! Την ίδια ώρα, ο κ. Γκάουκ απέδειξε -με συμπόνοια– την ηθική του ποιότητα, συγχαίροντας τον ελληνικό λαό για τον τρόπο, το ηθικό, την υπομονή και την πειθαρχία με τα οποία αντιμετώπισαν τη βαθιά κρίση στη χώρα τους. Ειλικρινά, ως Γερμανός ντράπηκα όταν διάβασα αυτές τις δηλώσεις. Η απάντηση πρέπει να είναι μια καθαρή νίκη της ελληνικής Αριστεράς στις ευρωεκλογές. Νίκες της Αριστεράς σε εθνικό επίπεδο θα μπορούσαν να λειτουργήσουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως εργαλείο-βέτο, το οποίο θα προωθούσε την πάλη για μια ευρωπαϊκή πολιτική προς όφελος των λαών.

…………………………………

Ποιος είναι

Γεννημένος το 1941, ο Ντέπε διδάσκει Κοινωνιολογία και Πολιτική Επιστήμη. Υπήρξε μία από τις ηγετικές φιγούρες του φοιτητικού κινήματος στη Δυτική Γερμανία τη δεκαετία του 1960 και μαθητής του μαρξιστή καθηγητή Βόλφγκανγκ Αμπεντροτ. Παράλληλα με το συγγραφικό και ακαδημαϊκό του έργο, έχει και πλούσια πολιτική δράση. Συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ, ενώ είναι μέλος του κόμματος Die Linke. Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του «Η νέα διεθνής τάξη: ο κόσμος πέρα από τον ανταγωνισμό των συστημάτων» (Λιβάνης, 1990).

Πηγη www.efsyn.gr

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Στον βούρκο χωρίς αναπνευστήρα

«Ο βασιλιάς είναι γυμνός» -εντός και εκτός της χώρας. Θα επιβιώσει των εκλογών του 2020 ο Μητσοτάκης;

Παφίλης στη Βουλή: «Ο Λασκαρίδης σας *** πατόκορφα» (βίντεο)