Ολοήμερα σχολεία και άλλες ιστορίες...

Κώστας Αποστόλου

«Αν αύριο το πρωί περπατήσω στο νερό, την άλλη μέρα θα λένε ότι δεν μπόρεσα να κολυμπήσω». Λίντον Τζόνσον, Πρόεδρος ΗΠΑ (1963-1968)
  

Είναι μια τακτική, παλιά όσο και ο δημόσιος λόγος. Που αποδίδεται θαυμάσια με έναν, αμερικανικής προέλευσης, δημοσιογραφικό αυτοσαρκασμό: «μην αφήνεις την πραγματικότητα να χαλάσει μια καλή ιστορία».

Οι εφαρμογές αυτής της πρακτικής, ποτέ δεν έλειψαν στο δημόσιο βίο μας, αν και συνήθως κινούνται μέσα σε κάποια κατά συνθήκην  όρια.

Τα οποία όρια, καταλύθηκαν ασύστολα στην περίπτωση της ανακοίνωσης από το Υπουργείο Παιδείας της δημιουργίας του νέου, ενιαίου τύπου ολοήμερου δημοτικού σχολείου.

Σύσσωμη η αντιπολίτευση, χωρίς καμμία δυστυχώς εξαίρεση, ξεσπάθωσε «εναντίον της απόφασης Φίλη να καταργήσει τα ολοήμερα σχολεία».

Το ότι δεν υπάρχει τέτοια απόφαση, δεν υπάρχει κατάργηση των ολοήμερων σχολείων– αλλά,  αντίθετα, γενικεύεται ο θεσμός –την παραμικρή σημασία δεν έχει.
 Είπαμε, δεν αφήνουμε την πραγματικότητα να χαλάσει μια καλή ιστορία.

Το ότι τα γνωστά ΜΜΕ υιοθέτησαν απολύτως την «καλή ιστορία» δεν αποτελεί έκπληξη για κανέναν βεβαίως.

Ας δούμε τι ισχύει μέχρι σήμερα:

Σε σύνολο 3555 σχολικών μονάδων της Α΄βάθμιας, επιλέχθηκαν 800 αρχικά σχολεία (που αργότερα έγιναν 1337), στα οποία εφαρμόστηκε το Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΑΕΠ).

Αυτό ήταν το λεγόμενο «ολοήμερο» –το γεγονός ότι  πολλοί γονείς το έλεγαν «φύλαξη», διότι έτσι το αντιλαμβάνονταν,  σημαίνει κάτι, αλλά δεν είναι της στιγμής να το αναλύσουμε.

Στα σχολεία του ΕΑΕΠ προσφέρονται επιπλέον γνωστικά αντικείμενα (Πληροφορική, Θεατρική Αγωγή) καθώς και αυξημένες ώρες σε άλλα μαθήματα (ξένες γλώσσες, Εικαστικά) με το υποχρεωτικό πρόγραμμα να διαρκεί μέχρι τις 2μμ και το πρόγραμμα του ολοημέρου να ολοκληρώνεται στις 4μμ –και όλα αυτά, μόνο στα ΕΑΕΠ.

Στα μη ΕΑΕΠ σχολεία, οι μαθητές της Α΄και Β΄τάξης  ολοκληρώνουν το συνολικό πρόγραμμά τους  στις 12:25, των δε  Γ΄ και Δ΄ τάξεων στις 13:15.
Αυτό που καταργείται, είναι η συνύπαρξη προνομιακών και μη προνομιακών σχολείων στο ίδιο εκπαιδευτικό σύστημα.

Παρεμπιπτόντως, τον ίδιο σκοπό είχε και η κατάργηση των «προτύπων» – που κι αυτή λοιδορήθηκε αρκούντως –εκτός αν κανείς οραματίζεται μια Παιδεία πολλών ταχυτήτων με ταξικά χαρακτηριστικά. Στα περί «έρευνας και πειραματισμού» που ακούστηκαν τότε, προσωπικά μπορώ να αντιπαραθέσω μια παλιότερα εκφρασμένη θέση μας, για τη δημιουργία πειραματικών σχολείων περιφερειακά, σε περιοχές υποβαθμισμένες και ευάλωτες –και πάντως όχι στα «ευγενή» προάστια της Αθήνας, άντε  και της Θεσσαλονίκης.
                                                                                     
Τώρα, δημιουργείται ένας τύπος ενιαίου ολοήμερου, που αφορά όλα τα σχολεία (4θέσια έως 12θέσια), με ενιαίο υποχρεωτικό ωράριο μέχρι τις 13.15 για όλους και με το πρόγραμμα του ολοημέρου να ολοκληρώνεται στις 4μμ –για όλα τα σχολεία, εκτός των μονοθέσιων, διθέσιων και τριθέσιων.  

Μειώνεται κατά μία διδακτική ώρα το υποχρεωτικό πρόγραμμα για τις δύο τελευταίες τάξεις (καταργούνται δηλαδή τα 7ωρα σ’ αυτές, όπως και στις λοιπές τάξεις των ΕΑΕΠ) και εξομοιώνεται το πρόγραμμα σε όλα τα σχολεία.

Λοιπόν, όλα είναι καλά; Δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα η νέα κατάσταση;

Προφανώς δημιουργεί κάποια ζητήματα.

Το σημαντικότερο ίσως, είναι η πρόβλεψη ουσιαστικής προετοιμασίας των μαθημάτων της επόμενης μέρας, που μέχρι τώρα ήταν κάπως, ας πούμε σχετική: ορίζεται σαφώς ότι θα γίνεται πλέον από δασκάλους (της ειδικότητας ΠΕ 70), κάτι που οδηγεί στη συμπλήρωση του ωραρίου των δασκάλων και στις δύο «ζώνες» διδασκαλίας (υποχρεωτική και ολοημέρου). Η πολύ πιθανή έλλειψη προσωπικού, λογικά θα καλυφθεί με αναπληρωτές ή και ωρομίσθιους αυτής της ειδικότητας, μια που δύσκολα μπορεί να ελπίζει κανείς σε προσλήψεις μονίμων για τους γνωστούς λόγους. Αλλά ακόμα κι αν συμβεί αυτό, ένας καθόλου ευκαταφρόνητος αριθμός ειδικοτήτων που απασχολούνται επί χρόνια στα ολοήμερα (εικαστικοί, θεατρικής αγωγής, πληροφορικής) με σχέση αναπληρωτή ή ωρομίσθιου, πιθανότητα θα χάσουν αυτή την απασχόληση, που συχνά είναι η μοναδική τους.

Ειρήσθω εν παρόδω, ο υπογράφων είναι ένας από αυτούς: τις όχι λίγες φορές που δεν είχε άλλη απασχόληση «κατέφυγε» σ’ αυτήν. Αλλά το κριτήριό του ως προς τις αλλαγές που γίνονται, δεν είναι αν θα χάσει ο ίδιος μια εναλλακτική διέξοδο που κατά καιρούς είχε.

Κατά κόρον ακούστηκε κάτι, που οι εμπνευστές του το θεώρησαν έξυπνο: «Ο ΣΥΡΙΖΑ μας έλεγε ‘’ολοήμερα παντού ‘’και τώρα λέει ‘’ολοήμερα πουθενά’’».
Όχι μόνο δεν είναι καθόλου έξυπνο, αλλά είναι αξιοθρήνητο και ως προπαγάνδα. Διότι αυτό που ισχύει, είναι απλώς ότι είπανε ολοήμερα παντού –και το κάνουνε.
Θα αναρωτηθεί κανείς: ωραία όλα αυτά, αλλά γιατί όχι και στα ολιγοθέσια;

Δεν ξέρω αν οι λόγοι είναι «τεχνικοί» ή όχι.

Αλλά είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι τα ολιγοθέσια σχολεία συνιστούν μια ανορθολογική και  αντιπαιδαγωγική κατάσταση και πρέπει να καταργηθούν εντελώς.
Αν, σε ότι αφορά την Α΄βάθμια εκπαίδευση,  πρέπει να κατηγορήσει κανείς το Υπουργείο Παιδείας για κάτι, είναι ακριβώς γι’ αυτό: ότι δεν δρομολογεί την πλήρη κατάργηση αυτών των σχολείων με συγχωνεύσεις ή όποιον άλλο τρόπο μπορεί να βρει.

Ναι, είναι δύσκολο, ναι, χρειάζονται υποδομές και προσλήψεις, άρα χρήματα, ναι, θα υπάρξουν αντιδράσεις από τις κατά τόπους κοινωνίες, ανταγωνισμοί και πολλά άλλα. Όμως είναι από τα πράγματα που πρέπει να γίνουν «χθες».

Κάποια προπαγάνδα θα επινοηθεί και επ’ αυτού φυσικά, αν και η φαντασία όσων αντιτάχθηκαν στη νέα μορφή των ολοημέρων, δύσκολα θα ξεπεραστεί.
Έτσι κι αλλιώς, ό,τι κι αν κάνει κανείς, έχει ν’ ακούσει πολλά.

Πάντα κάποιοι θα βρίσκουν έναν τρόπο να λένε ότι δεν ξέρεις να κολυμπάς.

* Ο κ. Κώστας Αποστόλου είναι Μέλος του Συντονιστικού της «Κοινωνία Πρώτα»

 Πηγη tvxs.gr