Ερευνάτε τας πηγάς
Ενα από τα βασικότατα προαπαιτούμενα, με ιδιαίτερη σημασία για την αξιολόγηση της οποιασδήποτε παρεχόμενης πληροφορίας και τη σχετική και από μέρους μας συζήτηση και επιχειρηματολογία, είναι οπωσδήποτε και το μέγιστο ζήτημα της πηγής ή των πηγών των παρεχόμενων πληροφοριών, των εξειδικευμένων δεδομένων και της επιστημονικής πληροφόρησης.
Πόσω μάλλον, όταν, ανεξαρτήτως πηγών, πολλά από τα υπό συζήτηση ζητήματα υπόκεινται από τη φύση τους σε μια διχογνωμία ή επιτρέπουν, prima facie, πολλαπλές προσεγγίσεις και αναγνώσεις και ίσως ακόμη και ουτοπικές ή αμφίσημες θεωρήσεις.
Σε έναν κόσμο που καταδυναστεύεται ωφελιμιστικά και καταστροφικά από το πάση θυσία οικονομικό όφελος, τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου και των ισχυρών αυτού του πλανήτη, σίγουρα δεν είναι εύκολη η πρόσβαση στην έγκριτη πληροφόρηση, ιδιαίτερα σήμερα με αυτόν τον τεράστιο διαδικτυακό βομβαρδισμό πληροφόρησης, τις φανερές ή κρυφές χρηματοδοτήσεις της έρευνας και του αμφισβητήσιμου, αλλά, λόγω πλανητικής πολιτικής ανικανότητας, διόλου απειλούμενου νεοφιλελευθερισμού.
Πόσο εύκολα και απροβλημάτιστα, άραγε, θα μας έπειθε ένας επιστήμονας, σοβαρότατος κατά τα άλλα, με βάση τις σπουδές και τις ακαδημαϊκές του περγαμηνές, με τις απόψεις και την επιχειρηματολογία του, αν γνωρίζαμε ότι η σχετική έρευνά του χρηματοδοτείται από εταιρεία, τα συμφέροντα της οποίας προωθούνται από τις επιστημονικές του αυτές θέσεις;
Οχι ασφαλώς ότι δεν θα μπορούσε ο επιστήμονας αυτός να μας παρουσιάσει ίσως αληθή στοιχεία ή ότι τα συμφέροντά του, που θα συνέπιπταν με τα συμφέροντα της χρηματοδότριας εταιρείας, δεν θα μπορούσαν να είναι νόμιμα και κοινωνικά αποδεκτά και ωφέλιμα. Οπως και να ’χει πάντως, μια κριτική θεώρηση θα έθετε το κριτήριο της αντικειμενικότητας στην περίπτωση αυτή, έστω και μερικώς, εν αμφιβόλω.
Ακόμη παραπέρα, υπάρχουν άραγε ερωτήματα πλανητικού ενδιαφέροντος, που η θεώρηση και διερεύνησή τους, με την αναζήτηση των σχετικών πηγών, μπορεί να σχετίζεται και με την προϋπάρχουσα δική μας προσωπική ιδεολογία ή κοσμοαντίληψη ή να εξαρτάται από την καθ’ όλα θεμιτή, συνειδητή ή και ασύνειδη (νομίζω ότι όλοι και όλες μας το κάνουμε αυτό) αναζήτηση των σχετικών αυτών πηγών, που έρχονται φαινομενικά έγκυρα να υποστηρίξουν τις δικές μας προσωπικές και προειλημμένες, έστω και πρόχειρες αρχικά, απόψεις;
Ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, στην περίπτωση αυτή, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την ακλόνητη ιδεολογική πεποίθηση, φιλελεύθερης ή κυρίως νεοφιλελεύθερης κοπής, που άμεσα σχετίζεται και με μια ανάλογη κοσμοθεώρηση, ότι υπάρχει η δυνατότητα αλλά και η επιταγή μιας ατέρμονης ανάπτυξης, που θα συμβάλει στην ανθρώπινη ανάπτυξη και ευημερία και δεν θα είναι καταστροφική για το περιβάλλον.
Δεν είναι επομένως διόλου παράξενο, εκεί που διαβάζετε μια είδηση για το ανέφικτο όσο και καταστροφικό, αν επιδιωκόταν, μιας συνεχούς ανάπτυξης (και μιλάω εδώ για το πλανητικό σκηνικό και όχι για την επιθυμητή για τη χώρα μας ανάπτυξη) και για τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα, που, στο πλαίσιο αυτό, κατακλυσμιαία έχει πέσει πάνω στον άνθρωπο και το περιβάλλον –κάνοντας τους φτωχούς φτωχότερους, τους πλούσιους πλουσιότερους, και συσσωρεύοντας τον παγκόσμιο πλούτο στο μόλις 1% των προνομιούχων ισχυρών, ανθρώπων και εταιρειών αυτού του πλανήτη– να διαβάσετε και μια άλλη είδηση, που θα σας πληροφορεί ότι βαίνομεν καλώς, άριστα μάλλον, μια που η ανάπτυξη όχι μόνο δεν πρέπει διόλου να μας προβληματίζει με τα μικροπροβλήματά της, που σίγουρα θα είναι αντιμετωπίσιμα, αλλά θα πρέπει να είναι ασμένως επιθυμητή, μια που συμβάλλει τελικά στην αποδεδειγμένη, όπως μπορεί να παρουσιάζεται από τη βιβλιογραφική πηγή, ευημερία του ανθρώπου.
Ωστόσο, αν υπάρχουν κάποιες πηγές που ισχυρίζονται κάτι τέτοιο, δύσκολα μπορεί να βρει κανείς, από την άλλη μεριά, έγκυρους διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς, που δεν έχουν προ πολλού αρχίσει να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την καταστροφική αναπτυξιακή πορεία της ανθρωπότητας και για την καταστροφική επιδίωξη μιας ατέρμονης ανάπτυξης, που παραλόγως θα επιχειρείται μέσα σε μια πεπερασμένη, τόσο βάναυσα εξαντλούμενη και τελικά εξαντλημένη βιόσφαιρα.
Μερικά από τα δυσεπίλυτα αυτά προβλήματα, που η μέχρι σήμερα ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνοεπιστήμης έχει επιφέρει, είναι τα –λόγω της χρήσης των βιοκαυσίμων πρώτης γενιάς από μονοκαλλιέργειες (καλαμποκιού, ζαχαρότευτλων κ.ά.)– προβλήματα διάβρωσης του εδάφους, η επακόλουθη αύξηση της τιμής των τροφίμων, ο υποσιτισμός, η ανθρώπινη εκμετάλλευση, οι κίνδυνοι μαζικών μεταναστευτικών κυμάτων, η μετατροπή των φυτοφάγων σε σαρκοφάγα ζώα και η νόσος των τρελών αγελάδων, η παγκόσμια υπερκατανάλωση αντιβιοτικών και ο εφιαλτικός για την ανθρωπότητα κίνδυνος μετάλλαξης των ιών, το ταχύτατο, πέρα από κάθε υπολογισμό, λιώσιμο των πάγων στους πόλους, η υπερθέρμανση του πλανήτη, η περιβαλλοντική ρύπανση και η συνεχής και τεράστιας έκτασης εξαφάνιση των ειδών. Ολα αυτά κανέναν εφησυχασμό, πόσω μάλλον ενθουσιασμό, δεν επιτρέπουν. Ερευνάτε λοιπόν αντικειμενικά, εκτός όλων των άλλων, και τας πηγάς.
* καθηγητής Φιλοσοφίας της Τεχνοεπιστήμης στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΠΤΔΕ του ΑΠΘ
Πηγή www.efsyn.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου