Ωδέ σφ’ εγκέφαλος
Ηταν πριν από χρόνια που βρέθηκα στο Πήλιο σε μία θεατρική συνεργασία μεταξύ της Λέσχης Βόλου και του θιάσου Σόπαναμ από την Κέραλα της Ινδίας.
Ο στόχος ήταν ιδιαίτερα φιλόδοξος: να παρασταθεί ένα μέρος της «Ιλιάδας» και ένα της «Ραμαγιάνα» στα αρχαία ελληνικά και στα σανσκριτικά αντιστοίχως με χρήση θεατρικών κωδίκων των δύο πολιτισμών.
Από τα ξημερώματα ξεκινούσε η ομαδική δουλειά που περιελάμβανε σωματικές τέχνες, κάλαρι, γιόγκα και ελληνικούς χορούς, μουσική και ανάγνωση των κειμένων στην οποία συμμετείχαν, εκτός από τους βασικούς συντελεστές και φοιτητές, και κάποια λίγα μικρά παιδιά των συντελεστών που λόγω του ότι ήταν καλοκαίρι δεν είχαν σχολείο και έβρισκαν πως οι πρόβες ήταν ένα καινούργιο ενδιαφέρον παιχνίδι.
Παρακολουθούσαν ήσυχα αν και δεν φανταζόμασταν ότι θα συγκρατούσαν και πολλά από τα συμβαίνοντα.
Ενα από τα μαθήματα που είχαν μεγάλο σουξέ ήταν αυτό του συνθέτη Γιώργου Παπαδάκη που είχε αναλάβει βασισμένος στο μέτρο να μελοποιήσει το αρχαίο ελληνικό κείμενο.
Τα πράγματα προχωρούσαν σε μία ατμόσφαιρα που υπάρχει συχνά στις θεατρικές δουλειές όταν αυτοί που τις επιχειρούν έχουν ένα όραμα και πιστεύουν σε αυτό που κάνουν. Ξαφνικά ένα μεσημέρι, την ώρα της ανάπαυλας, ακούσαμε στο δελτίο ειδήσεων ότι γινόταν από την τότε κυβέρνηση άλλη μία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Ενα από τα μικρά παιδιά –κάπου οκτώ χρόνων- που βρισκόταν μαζί μας παρακολουθούσε την αναγγελία των επιπλέον ωρών διδασκαλίας και κάποιων άλλων νέων διατάξεων, που δεν θυμάμαι πια ποιες ήταν ή αν εφαρμόστηκαν, αλλά που με απλά λόγια σήμαιναν ότι θα περιορίζονταν οι διακοπές.
Και τότε μια φωνή που έμοιαζε να προέρχεται από κάποια κεντροαμερικανική τελετουργία ακούστηκε να απαγγέλλει ρυθμικά σε άπταιστη αρχαία ελληνική κατά τη διδαχή Παπαδάκη:
""ωδέ σφ' εγκέφαλος χαμάδις ρέοι ως όδε οίνος""
Δηλαδή να σπάσει το κεφάλι τους και ο εγκέφαλός τους να ρεύσει όπως το κρασί. Ηταν ένα οργισμένο παιδί που καταριόταν φριχτά τον κύριο υπουργό του τότε γιατί απειλούσε τις διακοπές του.
Ενοχος για τις φονικές τάσεις του ήταν ο Ομηρος. Ο στίχος προέρχεται από το Γ' της Ιλιάδας.
Είναι τα λόγια του όρκου που δίνουν Ελληνες και Τρώες που έχουν συγκεντρωθεί στον κάμπο της Τροίας σε μία ειρηνευτική προσπάθεια, υποσχόμενοι στον Δία και τους άλλους θεούς να κάνουν ό,τι πρέπει για να σταματήσει ο πόλεμος.
Και τα παιδιά τον είχαν μάθει, αυτόν και άλλους, παίζοντας και κατασκοπεύοντας με απόλαυση τα παιχνίδια των μεγάλων.
H –ηχητική τουλάχιστον- συγγένεια μεταξύ των λέξεων της παιδιάς/παιχνιδιού και της παιδείας φαίνεται ότι δεν λέει πολλά σε όσους εμπνεύστηκαν τις συνεχείς έκτοτε προσπάθειες εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων.
Οσο για τη σχέση ψυχολογίας και παιδείας ανάλογα με την ηλικία του μαθητή, αισθάνομαι ως γενικές κατευθύνσεις και όχι ως παραδειγματικές προσφορές διδασκόντων, ότι κινούμαστε στο λυκόφως των ειδώλων.
Το παιδί έχει ανάγκη να μάθει παίζοντας, ο προέφηβος μπορεί να ασκηθεί στους κανόνες της όποιας γλώσσας, ο έφηβος πρέπει να χειρίζεται το γλωσσικό όργανο γιατί έφτασε στην ώρα της δημιουργίας, του έρωτα και της εξέγερσης. Δεν λέω ότι είναι κάτι τέτοιο απλό ή αυτονόητο.
Ο κόσμος μας είναι σύνθετος και το διαδίκτυο προλαβαίνει με έναν απλό χειρισμό που μοιάζει παιγνιώδης να απαντήσει -σωστά ή λιγότερο σωστά- σε πολλές απορίες, αφήνοντας έτσι ένα κενό στη θέση του δασκάλου.
Χωρίς αμφιβολία η σχέση μαθητή δασκάλου πρέπει να επανευρεθεί σε νέες βάσεις.
Είναι όμως προφανές ότι στα μάτια όσων αποφάσιζαν και συνεχίζουν να αποφασίζουν, η διαχρονία της μόνης γλώσσας που μιλιέται συνέχεια για τρεις χιλιάδες χρόνια- κάτι που δεν συμβαίνει ούτε με τα σανσκριτικά ούτε με τα λατινικά- δεν μετρά.
Δεν είναι δα και κανένα πρόβλημα. Στην Ελλάδα του 2050, όταν τα παιδιά εκείνων των καλοκαιρινών ημερών θα εβδομηνταρίζουν και ο πληθυσμός θα έχει λιγοστέψει κατά δύομισι εκατομμύρια, θα μπορούν όλοι να μιλούν κάτι σαν αγγλικά.
Πηγή www.efsyn.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου