Γίνεται να ζήσουμε με κοινά αγαθά;
«Υπάρχουν εμπειρίες κοινής διαχείρισης των πόρων από τους κατοίκους, όπως είναι το νερό, πολύ πριν οι δήμοι βάλουν υδρομετρητές» λέει μεταξύ άλλων στην «ΕΦ.ΣΥΝ» ο Δημήτρης Κουκουλάκης από το commonslab
Σκεφτείτε τη γουικιπαιδεία (Wikipedia), τη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια: τα λήμματα τα γράφουν οι ίδιοι οι χρήστες και αναρτώνται μέσω μιας συγκεκριμένης διαδικασίας, ενώ όλη η γνώση, φωτογραφίες, βίντεο κ.λπ. διατίθενται με ελεύθερες άδειες ώστε να μπορεί κάποιος να τα χρησιμοποιήσει. Αυτό είναι ένα παράδειγμα κοινού αγαθού από τον ψηφιακό κόσμο.
«Τα κοινά δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά υπάρχουν από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος, που άρχισε να ζει σε κοινωνίες, οπότε η διαχείριση για τις αγροτικές καλλιέργειες ή τα βοσκοτόπια ήταν κοινή σε ένα χωριό για τους κατοίκους του πολύ πριν υπάρξουν τα έθνη, τα κράτη και άλλες δομές.
»Υπάρχουν εμπειρίες κοινής διαχείρισης των πόρων από τους κατοίκους, όπως είναι το νερό, πολύ πριν οι δήμοι βάλουν υδρομετρητές. Και ένα κοινό γνώρισμα αυτών των προσπαθειών είναι η ανάγκη αλλά και η συνυπευθυνότητα».
Μας μιλά ο Δημήτρης Κουκουλάκης από το commonslab που ως συνδιοργανωτής του Φεστιβάλ των Κοινών θα παραβρεθεί εκ μέρους της Ελλάδας στην πρώτη ευρωσυνέλευση για τα κοινά.
Μας διευκρινίζει ότι δεν υπάρχει ένας κοινός ορισμός για τα κοινά, αφού είναι οι συμμετέχοντες, οι τοπικές κοινωνίες, η διαφορετική τους κουλτούρα και το αντικείμενο που προσδιορίζει κάθε φορά τι θεωρείται κοινό ανάλογα με τις ανάγκες τους, ενώ το κίνημα μπορεί να περιλαμβάνει από πρωτοβουλίες για τον έλεγχο της ενέργειας, του νερού και άλλων αγαθών με κοινά χαρακτηριστικά την από τα κάτω οργάνωση και τη διαφάνεια.
Η ευρωπαϊκή συνάντηση θέτει ως στόχο τη διαμόρφωση προτάσεων για την ενδυνάμωση και προστασία των κοινών.
Ποια είναι όμως μερικά παραδείγματα για να καταλάβουμε περί τίνος πρόκειται;
Πρόκειται για ευρύ και πολυδιάστατο φάσμα που μπορεί να περιλαμβάνει όλες τις εκφάνσεις της ζωής και της παραγωγής: από φυσικούς πόρους, όπως η γη και η ενέργεια, η ψηφιακή τεχνολογία και το διαδίκτυο, πολιτιστικά προϊόντα, μέχρι και η έννοια του φαγητού.
■ Το φαγητό ας πούμε ως δικαίωμα; «Μιλάμε για το πρακτικό κομμάτι, πώς θα μπορούσε να οργανωθεί η παραγωγή και ο διαμοιρασμός του φαγητού ώστε να είναι κοινό αγαθό», μας λέει ο συνομιλητής μας. Ωστόσο συνυπάρχουν οι θεωρητικές προσεγγίσεις που αναζητούν τις κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις μαζί με αυτές που προσπαθούν να βρουν πρακτικές λύσεις.
Στη Βαρκελώνη, για παράδειγμα, υπάρχουν οικοκοινότητες που τα μέλη τους καλλιεργούν τα τρόφιμά τους.
Οι χρήστες είναι παραγωγοί και διαχειριστές ενός πόρου, μας εξηγεί, και αυτό που τον κάνει κοινό είναι ότι είναι ενεργοί: για παράδειγμα, οι παραλίες στην Ελλάδα προστατεύονται από το Σύνταγμα και αποτελούν ένα δημόσιο αγαθό, είναι ελεύθερη η πρόσβαση σε αυτές, αλλά αυτό δεν τις κάνει κοινό αγαθό γιατί απαιτείται η συμμετοχή των χρηστών, η από τα κάτω οργάνωση και ο καθορισμός από τους ίδιους τους χρήστες των όρων λειτουργίας.
Ζωνταντά παραδείγματα
Αρκετά είναι τα παραδείγματα της συνδιαχείρισης των κοινών από το πεδίο των συνεταιρισμών (παραγωγικών και υπηρεσιών) με προϋπόθεση τις καλές σχέσεις μεταξύ των συνήθως ομότιμων εταίρων, συχνά απαντώνται στον ψηφιακό χώρο με πρωτοβουλίες για την ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση, ενώ ένα πεδίο εφαρμογής είναι ακόμη η διατήρηση και αναπαραγωγή των τοπικών ελεύθερων σπόρων, όπως είναι η ομάδα του Πελίτη στη χώρα μας αλλά κι άλλα εγχειρήματα, όπως η ΒΙΟΜΕ ακόμη και τα κοινωνικά ιατρεία κ.ά.
Ενα ακόμη παράδειγμα είναι το Σαραντάπορο που αφορά ένα δίκτυο 15 χωριών όπου οι κάτοικοί του διαχειρίζονται και συντηρούν οι ίδιοι το δίκτυο που τους προσφέρει ψηφιακές υπηρεσίες.
Η κοινοκτημοσύνη στο Ευρωκοινοβούλιο
Omnia sunt communia: Τα πάντα είναι κοινά. Αυτή τη διακήρυξη, που συνδέεται με τον κληρικό Μίντσερ, ο οποίος τον Μεσαίωνα ηγήθηκε εξεγερμένων χωρικών οραματιζόμενος και εφαρμόζοντας ένα σύστημα κοινοκτημοσύνης ενώπιον του Θεού και το οποίο μερικούς αιώνες αργότερα έγινε σύνθημα και πείραμα από άθεους επαναστάτες αναρχοσυνδικαλιστές, συναντήσαμε απροσδόκητα στο κείμενο που μας ενημέρωνε για την ημέρα της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης για τα κοινά και μάλιστα στο Ευρωκοινοβούλιο.
Εκεί, στις 16 Νοεμβρίου, σε συνεργασία με τη διακομματική ομάδα για τα Κοινά Αγαθά και τις Δημόσιες Υπηρεσίες, περίπου 150 άτομα που ασχολούνται με τα κοινά θα συνεδριάσουν διεκδικώντας την… Ευρώπη.
Πρόκειται για κοινοτικές πρωτοβουλίες αναζωογόνησης αστικών, αγροτικών, επιστημονικών και ψηφιακών κοινών, με οδηγό τη δημοκρατική συμμετοχή, την κοινωνική δικαιοσύνη και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Συστήνονται ως ομάδες ενεργών πολιτών που συνεργάζονται, απορρίπτουν την ιδέα που μας θέλει καταναλωτές, ανησυχούν για την αυξανόμενη κοινωνική ανισότητα και την κλιματική αλλαγή και αντιπαραθέτουν στις κυβερνητικές επιλογές που υπαγορεύουν οι δυνάμεις της αγοράς με τις ιδιωτικοποιήσεις και την εμπορευματοποίηση το κοινό καλό των ανθρώπων και του πλανήτη για την κοινωνική ευημερία και τελικά την αξιοπρέπεια.
Και μάλιστα οικοδομούν καθημερινά τον κόσμο των κοινών μέσα από συνεργασίες δικτύων, τοπικών και από τα κάτω πρωτοβουλιών, δημιουργώντας αυτο-οργανωμένα συστήματα για να καλύψουν σημαντικές ανάγκες, δημιουργώντας νέες υβριδικές δομές, συχνά εκτός των κυρίαρχων αγορών και κρατικών δομών.
Πώς; «Ενισχύουμε κοινότητες μέσω της χρήσης και του διαμοιρασμού στους τομείς της γνώσης, των τεχνών, του πολιτισμού, της αγρο-καλλιέργειας και της τεχνολογίας. Χτίζουμε σπίτια για συστέγαση, υποστηρίζουμε την τοπική γεωργία, ζούμε σε οικοχωριά και έχουμε δομές που βασίζονται ή ανήκουν σε κοινότητες (π.χ. για ενέργεια, νερό, wifi, πολιτισμό και χρηματοδότηση).
»Φροντίζουμε και διαχειριζόμαστε συλλογικά τους φυσικούς πόρους (νερό, δάση, σπόρους και ζώα). Δημιουργούμε και μοιραζόμαστε ελεύθερα μουσική, εικόνες, λογισμικό, εκπαιδευτικό υλικό, επιστημονική γνώση για την υγεία και την τεχνολογία (...) με νέα εργαλεία συμμετοχικής δημοκρατίας και διαφάνειας» αναφέρουν μεταξύ άλλων.
Πηγή www.efsyn.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου