Η κακή συνήθεια να βλέπουμε ειδήσεις
Υπάρχει μια θεμελιώδης παρανόηση που αφορά την ενημέρωσή μας, η οποία μας οδηγεί στην ψευδαίσθηση ότι γνωρίζουμε πραγματικά τι είναι αυτό που συμβαίνει γύρω μας και ποιες είναι οι αιτίες του.
Πολλές φορές, μάλιστα, αισθανόμαστε τη βεβαιότητα ότι ξέρουμε και ποια θα είναι η κατάληξη της αλληλουχίας των γεγονότων, τα οποία βιώνουμε σε μια συγκεκριμένη περίοδο.
Ετσι, ο συνεχής αγώνας δρόμου να παρακολουθήσουμε αυτό που ονομάζεται επικαιρότητα οδηγεί στην ταύτιση του σημαντικού με το καινούργιο. Και από καινούργιο σε καινούργιο, η εστίαση του βλέμματος από το ένα δέντρο στο άλλο μας κάνει να χάσουμε τελικά το δάσος.
«Η έλλειψη ενδιαφέροντος για τις ανεπαίσθητες αλλαγές και η έλλειψη εργαλείων για την αντίληψή τους, δηλαδή η έλλειψη ενδιαφέροντος για όλες τις διαδικασίες, οι οποίες, όπως η μετατόπιση των ηπείρων, παραμένουν αθέατες [...] δεν μπορεί να διαφωτίσει πραγματικά και να καταστήσει τα γεγονότα κατανοητά, επανατοποθετώντας τα μέσα στο σύστημα σχέσεων όπου εγγράφηκαν», λέει ο Πιέρ Μπουρντιέ, προσθέτοντας ότι έτσι εισπράττουμε μια διαδοχή φαινομενικά ασυνάρτητων ιστοριών.
Τα δελτία ειδήσεων και η λεγόμενη ενημέρωση δεν είναι παρά η προσπάθεια να κόψουμε δρόμο στη γνώση και να παρακάμψουμε τα δύσβατα μονοπάτια της μελέτης, της διασταύρωσης της πληροφορίας και της ατομικής προσπάθειας για γνώση.
Η συμμετοχή στα κοινά, η ανταλλαγή απόψεων με όσους διαφωνούμε και η καθημερινή προσπάθεια να καλύψουμε τα κενά της άγνοιάς μας (ανοίγοντας βέβαια περισσότερα) είναι ο μόνος τρόπος για την κατανόηση μιας διαρκώς μεταβαλλόμενης πραγματικότητας. Η δουλειά αυτή δεν μπορεί να γίνει από κανέναν άλλο και όποιος λέει το αντίθετο ψεύδεται.
Οποιος προσφέρει έτοιμη γνώση προσφέρει αναγκαστικά και τη δική του ερμηνεία για τα πράγματα και εάν εμείς είμαστε πρόθυμοι να τη δεχτούμε χωρίς διασταύρωση και πολύ περισσότερο χωρίς τη δική μας δουλειά ελέγχου, τότε γινόμαστε τα εύκολα θύματα μιας παραπλάνησης που πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Με αυτά φυσικά δεν εννοώ ότι τα δελτία ειδήσεων και η ενημέρωση είναι άχρηστα, αλλά πως από μόνα τους όχι απλώς δεν διασφαλίζουν την κατανόηση του κοινωνικού περίγυρου, αλλά σε μεγάλο βαθμό τον συσκοτίζουν.
Γι’ αυτό, λοιπόν, δεν πρέπει να διστάζουμε να κλείνουμε την τηλεόραση, το ραδιόφωνο ή τον υπολογιστή και να προσφέρουμε στον εαυτό μας την αναγκαία αποστασιοποίηση και τον απαιτούμενο χρόνο για μελέτη, συζήτηση και αντιπαράθεση με την άλλη άποψη.
Να επιδιδόμαστε, δηλαδή, σε όλες εκείνες τις πράξεις αλληλεπίδρασης που εξασφαλίζουν στο ανθρώπινο μυαλό την τροφή για σκέψη και ανάπτυξη.
Η κυριαρχία στον εγκέφαλο λέξεων όπως «είπε», «δήλωσε», «έκανε», «τόνισε», «υπογράμμισε», «σημείωσε» κ.λπ. μας προκαταλαμβάνει και μας εμποδίζει να επεξεργαστούμε μόνοι μας τις έννοιες, συμμετέχοντας έτσι στην ερμηνεία των γεγονότων, αλλά και να σκεφτούμε μακριά ή σε αντιπαράθεση με τις κάθε είδους αυθεντίες των ΜΜΕ (δημοσιογράφοι, καθηγητές, ειδικοί, αναλυτές κ.λπ.).
Οπως λέει ο Μπουρντιέ, αυτός ο φαινομενικά ακατανόητος κόσμος των πολέμων, των σφαγών, των καταστροφών και των κρίσεων δημιουργεί ένα ανησυχητικό περιβάλλον «από το οποίο προέχει να αποσυρθεί και να προστατευτεί κανείς».
Ετσι δημιουργείται η πλαστή ανάγκη «της τάξεως και της ασφαλείας» και κατασκευάζεται η μοιρολατρική αποχή από τα κοινά που βολεύει την καθεστηκυία τάξη.
Πηγή www.efsyn.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου