Συννεφιασμένος ουρανός

Tο δρομάκι, 1657-58, ΓΙΟΧΑΝΕΣ ΒΕΡΜΕΕΡTο δρομάκι, 1657-58, ΓΙΟΧΑΝΕΣ ΒΕΡΜΕΕΡ | Κάντε κλικ για να δείτε ολόκληρο το έργο

Τα βράδια, ειδικά τον χειμώνα, που ο καιρός σπάνια είναι καλός, κοιτάζω προς τον ουρανό. Δεν με νοιάζει αν κάνει κρύο ή αν ετοιμάζεται να βρέξει, ούτε αν πρόκειται να χιονίσει.
Είναι η ώρα που θέλω να τινάξω από πάνω μου τη σκόνη της ημέρας -κι ας ξέχασε ο θεός να κλείσει τις βρύσες του-, να αποδιώξω την ένταση της δουλειάς, να καθαρίσω τον νου, πριν επιστρέψω σπίτι ή σε ό,τι άλλο με περιμένει.
Και κοιτάζω προς τον ουρανό διότι θέλω να βλέπω τα σύννεφα, αυτά τα αραιά σύνολα αχνισμένου νερού, που πότε κόκκινα και γκρίζα, πότε σχεδόν μαύρα και πότε υπόλευκα με σκούρα γαλάζια νερά, είτε ταξιδεύουν καβάλα στο άλογο του ανέμου είτε συγκεντρώνονται για να βρέξουν τη γη είτε, δύσθυμα και βαριεστημένα, κάθονται εκεί, περιμένοντας κάτι να τους συμβεί, κάτι που θα τους αποκαλύψει τον τελικό προορισμό τους, τον σκοπό της σύντομης ζωής τους.
Μπορεί να μην έχουν ψυχή, στο κάτω κάτω της γραφής δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα μετέωρο, ένα φυσικό φαινόμενο, δημιουργημένο από νερό και ατμοσφαιρική πίεση, ζέστη ή ψυχρές αέριες μάζες.
Ομως το μυστικό που κρύβουν, που τα κάνει τόσο γοητευτικά είναι αυτή ακριβώς η φύση τους, το άπιαστο και σχεδόν άυλο του… χαρακτήρα τους.
Γι’ αυτό τα βράδια, αν αφεθείς λίγο, ειδικά αν έχει φεγγάρι και ξάστερα κομμάτια ουρανού, δεν μπορεί, θα σου κλέψουν το βλέμμα. Τότε είναι που συνήθως το μπλε είναι το κυρίαρχο χρώμα, από την πιο λευκή απόχρωσή του έως την απαλή γαλάζια και την γκρίζα βιολετί. Τι αρμονία, τι πανδαισία εκφράσεων του αγαπημένου χρώματος… Πόσο μεγάλη καλλιτέχνις η φύση…
Οποιος έχει προσπαθήσει να ζωγραφίσει, δεν έχει σημασία με ποιο υλικό, λάδι, ακριλικό, μολύβι, γκουάς, γρήγορα διαπιστώνει ότι οι όγκοι των νεφών είναι από τα πιο δύσκολα να αναπαραστήσεις πράγματα. Δεν είναι μόνο το χρώμα, που γρήγορα καταλαβαίνεις ότι δεν είναι «απλώς άσπρο», αλλά περιλαμβάνει όλες τις αποχρώσεις της ίριδας, ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Είναι η αέρινη υφή.
Οι λευκοί όγκοι μοιάζουν τοποθετημένοι πότε πιο μπροστά και πότε πιο πίσω, δημιουργώντας την αίσθηση του βάθους και της απόστασης.
Ομως, σύντομα καταλαβαίνεις, ενώ αγωνίζεσαι να τους αποτυπώσεις στον καμβά, ότι εκεί η αναλογία και η προοπτική δεν αρκούν, ότι οι τεχνικές σου είναι αδύναμες, σταγόνα στον ωκεανό της ζωγραφικής γνώσης. Χρειάζεσαι πάντα κάτι παραπάνω να τις αποδώσεις.
Εγώ, για παράδειγμα, το πρώτο πράγμα που παρατηρώ σε έναν πίνακα ζωγραφικής -ασφαλώς όχι το μόνο- είναι ο ουρανός, αν έχει σύννεφα και πώς αυτά είναι φτιαγμένα.
Τι χρώματα εκφράζουν τη διάθεσή τους; Θα φέρουν άραγε βροχή; Ή μήπως απομακρύνονται από το σημείο που απεικονίζεται; Και αν πρόκειται να βρέξει, τι βροχή θα είναι αυτή; Γλυκιά ποτιστική και ζωογόνα ή δυνατή καταιγίδα, που θα προξενήσει καταστροφή;
Πάρτε για παράδειγμα το «Δρομάκι» του Γιοχάνες Βερμέερ, του Ολλανδού δασκάλου που ίσως να μην απομακρύνθηκε ποτέ από τη γενέτειρά του, το Ντελφτ. Κυριαρχούν τα καφεκόκκινα τούβλα των σπιτιών, οι γυναίκες που ασχολούνται με τις δουλειές τους, η ήσυχη μονοτονία της καθημερινής ζωής, σε μια οικεία, αν και μακρινή χρονικά και γεωγραφικά στιγμή.
Και ύστερα παρατηρήστε τον λεπτομερή ουρανό, που προβάλλει πίσω από τα κτίρια και πάνω από τις ζωές των γυναικών της εικόνας. Ισως να δείτε την πρόγνωση μιας επικείμενη μπόρας, ίσως το τέλος της κακοκαιρίας, ίσως την άψογη τεχνική του ζωγράφου, ίσως και τίποτα από όλα αυτά. Μπορεί να μην είναι τίποτα περισσότερο από το φυσικό περιβάλλον, το αναγκαίο συμπλήρωμα στο θέμα του έργου.
Αλλά, από την άλλη, γιατί να μην είναι και μια πρόκληση-πρόσκληση σε ένα ταξίδι πάνω από τη γη, στο πιο αφράτο χαλί του κόσμου, που δεν θα αφήσει τίποτα κρυφό στα μάτια σας;
Πηγή www.efsyn.gr

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Στον βούρκο χωρίς αναπνευστήρα

«Ο βασιλιάς είναι γυμνός» -εντός και εκτός της χώρας. Θα επιβιώσει των εκλογών του 2020 ο Μητσοτάκης;

Παφίλης στη Βουλή: «Ο Λασκαρίδης σας *** πατόκορφα» (βίντεο)