Δημοσιογραφία στο... περίπου
Στην φωτογραφία φέρεται να απεικονίζεται ο δράστης της επίθεσης στο κλαμπ Reina. Ο οποίος, όπως μετέδιδαν τα μέσα, ήταν ντυμένος... Άγιος Βασίλης | (CCTV/Haberturk Newspaper via AP)
Μου έλεγε ένας φίλος, αναγνώστης της «ΕΦ.ΣΥΝ.» και του efsyn.gr, τις προάλλες «Γιατί δεν γράφετε ότι ο πρέσβης είναι νεκρός; Το παίζουν όλοι και εσείς είστε πίσω». Το «έπαιζαν» όλοι και, όντως, για να μην κρυβόμαστε, ήταν σχεδόν δεδομένο πως το απανθρακωμένο πτώμα ανήκε στον άτυχο Κυριάκο Αμοιρίδη. Η δημοσιογραφία, όμως, δεν ορίζεται στο «περίπου» ούτε στο «σχεδόν σίγουρο».
Αυτό είναι ένα από τα μπόλικα προβλήματα που αντιμετωπίζει η δημοσιογραφία του Διαδικτύου, κυρίως, και η μια από τις πολλές προκλήσεις που καλούνται να ξεπεράσουν και να αντιστρέψουν οι επαγγελματίες του χώρου.
Το efsyn.gr έγραψε πως ο Κ. Αμοιρίδης είναι νεκρός τη στιγμή που ένας εκπρόσωπος της Αστυνομίας μίλησε επώνυμα στο Associated Press για να ανακοινώσει πως οι Αρχές της Βραζιλίας εκτιμούν πως το πτώμα ανήκει στον Έλληνα πρέσβη. Και αφού υπήρξαν σχετικές ανακοινώσεις από το υπουργείο Εξωτερικών. Δεν ευλογούμε τα γένια μας, αλλά η αποστολή της δημοσιογραφίας είναι να μεταδίδεται η είδηση πλήρως εξακριβωμένη.
Γιατί η είδηση, όποτε μεταδίδεται, διασταυρωμένη ή μη, προκαλεί δράσεις, αντιδράσεις, ερμηνείες, ανακοινώσεις και άλλα πολλά. Και μέσα σε αυτό το κλίμα μπορεί να δημιουργηθούν «παρεξηγήσεις» και αρκετοί να βρεθούν εκτεθειμένοι.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευσε να δώσει συλλυπητήρια στην οικογένεια του Έλληνα πρέσβη, προτού ανακοινωθεί επίσημα ο θάνατός του, με αποτέλεσμα να διαγράψει το tweet όταν αποδείχθηκε ότι η βασική ύποπτος είναι η σύζυγός του. Σίγουρα όφειλε ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να είναι πιο προσεκτικός, αλλά δεν μένουμε εκεί. Είναι εμφανές πως παρασύρθηκε από τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης (όχι μόνο των ελληνικών, να μην είμαστε και άδικοι). Ή τουλάχιστον παρασύρθηκε όποιος διαχειρίζεται τον λογαριασμό του κ. Μητσοτάκη στο Twitter.
Σε άλλες περιπτώσεις, όμως, όπως όταν, πριν από έναν χρόνο, μετέδιδαν στη Γερμανία ότι αλαφιασμένοι πρόσφυγες κακοποίησαν σεξουαλικά γυναίκες οι αντιδράσεις ήταν βίαιες, έφεραν επιθέσεις, διαμαρτυρίες και αύξηση της ρατσιστικής ρητορικής.
Η δημοσιογραφία του περίπου (εκτός από τις περιπτώσεις όπου συμβαίνει συνειδητά εξυπηρετώντας συγκεκριμένα συμφέροντα πάσης φύσεως) έχει στόχο το κυνήγι του «κλικ». Η λογική «να το βάλω εγώ πρώτος πριν από τους άλλους», ακόμη κι όταν πρόκειται για ειδήσεις από την άλλη πλευρά του πλανήτη, όπου είναι σχεδόν απίθανο έχει μια ιστοσελίδα ανταποκριτή. Είναι επίσης εξαιρετικά δύσκολο να έχει και κάποιον συνεργάτη που να γνωρίζει πορτογαλικά (στη συγκεκριμένη περίπτωση), ρώσικα, τούρκικα, κινέζικα και όποια γλώσσα απαιτείται ανάλογα με την περίσταση.
Ορισμένοι αρκούνται στο να βάζουν την πηγή της είδησης (ως οφείλουν στις περισσότερες περιπτώσεις) αλλά αυτό δεν μας γλιτώνει από τις ευθύνες μας σε περίπτωση που η πληροφορία αποδειχθεί ανακριβής ή ψεύτικη.
Και όπου αυξάνεται το «κλικ» αυξάνεται και η αναγνωσιμότητα, και η διαφήμιση και το... πρεστίζ.
Τα έχουμε γράψει ξανά και θα τα επαναλάβουμε και στο μέλλον και, φυσικά, είμαστε όλοι κριτές και κρινόμενοι.
Και η αξιοπιστία; Μέχρι πότε ένας αναγνώστης θα εμπιστεύεται μέσα που αναπαράγουν ειδήσεις και μετά από λίγη ώρα διαψεύδονται, αυτοαναιρούνται και εκτίθενται;
Ή μήπως λειτουργούμε μονίμως με ορίζοντα μιας ημέρας ή μερικών ωρών και, αφού τα «κλικ» πολλαπλασιάζονται, επενδύουμε σε μια εφήμερη αναγνωσιμότητα (και στην ασθενή μνήμη του αναγνώστη) και πετάμε στη λήθη την αξιοπιστία, την υστεροφημία και αντίστοιχες έννοιες που κάποτε έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη αναγνωρισιμότητα ενός δημοσιογραφικού οργανισμού και ενός δημοσιογράφου προσωπικά;
Αλλά μήπως και ο ίδιος ο αναγνώστης έχει ή προτιμά να έχει «μνήμη χρυσόψαρου»; Μήπως και ο αναγνώστης βολεύεται ή έχει «εκπαιδευθεί» να διαβάζει μόνο υπερβολικούς τίτλους και να αποκτά εικόνα της καθημερινότητας μέσα από πέντε, επτά, δέκα λέξεις;
Χαρακτηριστικά είναι, άλλωστε, και τα παραδείγματα με το... κυνήγι του εκάστοτε «μακελάρη» που δεν πέφτει νεκρός στο σημείο της επίθεσης που πραγματοποιεί. Στο Βερολίνο για μια σχεδόν ολόκληρη ημέρα ένας άνθρωπος διασύρθηκε από διεθνή και ελληνικά μέσα επειδή απλά βρέθηκε στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή και έτυχε να είναι μελαμψός. Ο ίδιος είπε στους αστυνομικούς ότι δεν ξέρει καν να οδηγάει, ωστόσο, παρέμεινε για αρκετές ώρες ο κύριος ύποπτος για τη δολοφονική επίθεση στη χριστουγεννιάτικη αγορά.
Χθες ήρθε η σειρά ενός πολίτη από το Καζακστάν να δει το πρόσωπό του να κυκλοφορεί στα μέσα ενημέρωσης ως ο δράστης της δολοφονίας 39 ανθρώπων στην Κωνσταντινούπολη. Σε μια χώρα, μάλιστα, στην οποία, για συγκεκριμένους λόγους, ο έλεγχος στα μέσα και τη ροή πληροφόρησης είναι ασφυκτικός.
Και όταν αποδείχθηκε πως δεν είχε σχέση με την τραγωδία, το τροπάριο άλλαξε και ο τίτλος από «Αυτός είναι ο μακελάρης» έγινε «Φιάσκο, γκάφα της τουρκικής αστυνομίας». Ούτως ή άλλως πρόκειται για φιάσκο, αλλά μήπως είναι και δημοσιογραφικό φιάσκο;
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές ήδη κυκλοφορεί μια νέα φωτογραφία με τον τίτλο «Αυτός είναι ο δράστης».
Αδιόρθωτοι...
ΥΓ: Οι ευθύνες κυβερνώντων, αξιωματούχων και «όλων των εις ούχων» για την ροή ή διαρροή πληροφοριών είναι φυσικά τεράστιες, αλλά αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο.
ΥΓ2: Σκόπιμα δεν αναφέρουμε αντίστοιχες περιπτώσεις που αφορούν μόνο σε εσωτερικές ειδήσεις γιατί εκεί η συζήτηση είναι πολύ μεγάλη...
Πηγή www.efsyn.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου