Ευθύνες και προνόμια πολιτικών
EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ
Δεν χρειάζεται η στήλη αυτή να απασχολήσει τους αναγνώστες με θέματα και γνώμες ευνόητες και κοινής αποδοχής. Περιττό π.χ. να εξηγήσουμε ότι για την κρίση στη χώρα μας σημαντικό μερίδιο ευθύνης έχουν τα φαινόμενα διαφθοράς στην πολιτική, ότι οι υπεύθυνοι πρέπει να αντιμετωπίσουν τη Δικαιοσύνη, ότι κανείς δεν (πρέπει να) είναι υπεράνω του νόμου κ.λπ.
Κάπου εδώ όμως τελειώνουν τα αυτονόητα. Οι αμφιβολίες, οι άξιες να συζητηθούν διαφωνίες και τα ερωτήματα ξεπηδούν αμέσως μόλις τα αιτήματα ή η συζήτηση αρχίσουν να εξειδικεύονται. Η απόσταση από την ενοχοποίηση των ενόχων ώς την απαξίωση της πολιτικής στο σύνολό της τότε γίνεται μικρή. Οσο λίγο απέχει το χείλος του γκρεμού από την άβυσσο.
Πανάρχαιο και παγκόσμιο απόκτημα η επίγνωση: Χωρίς πολιτική δεν υπάρχει δημοκρατία, χωρίς δημοκρατία έχουμε μόνο ολιγαρχίες: τύπου μοναρχίας, δικτατορίας, κυριαρχίας του τεχνοκράτη ή της αγοράς – σχεδόν αδιάφορος είναι ο τύπος. Σταθερές τους είναι η ανελευθερία, ο αυταρχισμός, η συρρίκνωση θεσμών δικαίου και πρόνοιας.
Το θέμα λοιπόν είναι τα όρια και το μέτρο. Σωστό που ισχύουν για τους πολιτικούς και για τους πολίτες οι ίδιοι ουσιαστικοί ποινικοί νόμοι. Απαράδεκτη, πανθομολογουμένως, η εισαγωγή μιας εξαιρετικά σύντομης προθεσμίας παραγραφής, που διευκολύνει καταχρήσεις των κομμάτων και πρακτικά οδηγεί σε ατιμωρησίες.
Μπορεί όμως η ποινική εκκρεμότητα, το όριο της παραγραφής, να διαρκεί ώς τα δεκαπέντε ή είκοσι χρόνια, όπως συμβαίνει για τον απλό πολίτη;
Ο πολιτικός οφείλει να συγκρούεται με συμφέροντα, είναι εκτεθειμένος σε μηνύσεις. Είναι χρήσιμο να διαρκούν είκοσι χρόνια οι εκκρεμότητες, χωρίς εν τω μεταξύ να γίνεται γνωστό αν ένας υπουργός είναι αθώος ή έχει τελέσει κακουργήματα; Το όριο για το ξεκαθάρισμα δεν πρέπει να είναι χαριστικά σύντομο, όπως το ισχύον, ούτε όμως να φτάνει τα είκοσι χρόνια.
Αντίστοιχα ισχύουν για τους θεσμούς του ανευθύνου και του ακαταδιώκτου των βουλευτών, που εφαρμόζονται μόνο υπό προϋποθέσεις και προσωρινά. Ασφαλώς, οι σοβαρές κατηγορίες πρέπει να εκδικάζονται σύντομα.
Χωρίς όμως τις αντίστοιχες συνταγματικές ρυθμίσεις (61 και 62 Συντάγματος) ένας βουλευτής, υποχρεωμένος καθημερινά να τρέχει σε ανακριτές και εισαγγελείς για γνώμες του και για μικροπράγματα, θα ήταν αδύνατο να ασκήσει τα καθήκοντά του.
Θυμάμαι το περιστατικό περίπου είκοσι χρόνια πριν: Ενας πρύτανης του ΑΠΘ μού είχε ζητήσει να τον συνοδεύσω στον προϊστάμενο της Εισαγγελίας, για να υποστηρίξει με τη συνδρομή μου το εξής αίτημα: σε βάρος του εκκρεμούσαν πενήντα δύο μηνύσεις, για παράβαση καθήκοντος, δυσφήμηση, κακοδιαχειρίσεις κ.λπ., εξαιτίας των οποίων έπρεπε διαρκώς να δίνει καταθέσεις, παραμελώντας τα τακτικά καθήκοντά του. Το αίτημά του ήταν το γρήγορο ξεκαθάρισμα.
Σημειωτέον, ο συγκεκριμένος πρύτανης, εκτεθειμένος σαν αλεξικέραυνο σε καταιγίδες δικομανίας, ποτέ δεν καταδικάστηκε. Μόνο ταλαιπωρήθηκε κι έχανε χρόνο πολύτιμης δουλειάς.
Ανάλογα ισχύουν και για τις αποδοχές των πολιτικών. Η δημοκρατία ανέκαθεν (από την εποχή της αρχαίας Αθήνας ώς τα νεωτερικά δημοκρατικά Συντάγματα) προέβλεπε γι’ αυτούς διάφορες ατέλειες. Φυσικά, ιδίως σε εποχή οικονομικής κρίσης, οι αποδοχές δεν επιτρέπεται να είναι προκλητικές.
Ακόμη και αθέλητα τότε ο πολιτικός θα μπορούσε να ξεχνά ότι ο λαός πεινά. Ομως χρειάζεται αυτός να μπορεί να προσηλώνεται στα καθήκοντά του, διακόπτοντας μάλιστα –με καθοριστικές και για το μέλλον οικονομικές επιπτώσεις– το επάγγελμα που ήδη ασκούσε. Χωρίς τις αναγκαίες προβλέψεις, η πολιτική θα ήταν προσιτή μόνο στους ήδη οικονομικά άνετους.
Η οικονομική δυσμένεια απέναντι στους πολιτικούς σήμερα εξάλλου έχει επεκταθεί και στο περιβάλλον τους. Οι σχετικά χαμηλές αποδοχές π.χ. των γενικών γραμματέων, άλλους αποτρέπουν κι άλλους οδηγούν σε παραίτηση.
Είναι ανεπαρκείς για να προσελκύουν ήδη καταξιωμένους και εξειδικευμένους επαγγελματίες, καλώντας τους να απομακρύνονται από τις σταδιοδρομίες τους. Γνωρίζει άραγε ο πολίτης ότι σήμερα ειδικοί επιστήμονες καλούνται να μετέχουν σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές χωρίς καμιά αποζημίωση, καταναλώνοντας όμως πολύτιμο χρόνο και καταβάλλοντας συνήθως οι ίδιοι τα έξοδα για τις μετακινήσεις τους;
Γίνεται λογικό οι ειδικοί αυτοί να έχουν γίνει σήμερα δυσεύρετοι. Είναι παράλογο πολλοί πολίτες, αντί να τους ευχαριστούν για την ανιδιοτελή προσφορά, να τους θεωρούν κάτι σαν ευνοούμενους της εξουσίας. Η εύρεση του μέτρου και της αναλογίας είναι πολύ δυσκολότερη από την εύρεση των άκρων. Για τη δημοκρατία όμως είναι μονόδρομος.
* ομότ. καθηγητής ΑΠΘ - βουλευτής
Πηγή www.efsyn.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου